रोग निदान आणि उपचारासाठी नवपद्धती ‘जिमोनिक्स, झेब्राफिश’

 

नागपूर :  रोग निदान व उपचारासाठी जिनोमिक्स, झेब्राफिश, तसेच मानवीकृत उंदीर आणि होलिस्टिक मॉडेल्स या नवपद्धतींच्या वापराबाबत रसायनशास्त्र विभागात सांगोपांग चर्चा करण्यात आली. भारतीय विज्ञान काँग्रेसच्या दुसऱ्या दिवशी पार पडलेल्या चर्चासत्राच्या अध्यक्षस्थानी गेथर्सबर्ग येथील डॉ.प्रसाद धुलिपाला होते. डॉ. धुलिपाला म्हणाले की, अनुवांशिक आजारांत कर्करोग, मतिमंदता, जन्म दोष आणि न्यूरोडीजनरेटिव्ह रोग इ. समाविष्ट होतात. जीनोमिक बदल ओळखणे आणि त्यात असलेली जीन्स निदान आणि उपचारासाठी मार्गदर्शक ठरेल. अनुवांशिक विकारांच्या निदानासाठी क्लिनिकल प्रयोगशाळांनी नेक्स्ट जनरेशन सिक्वेन्सिंग (NGS) स्वीकारले आहे.

NGS पद्धती उत्परिवर्तन शोधण्यासाठी वापरल्या जाऊ शकतात. संवर्धन धोरणांचा वापर, एका जनुकाचे क्लिनिकल विश्लेषण, मल्टी-जीन पॅनेल किंवा सर्व ज्ञात प्रोटीन कोडिंग जीन्स (एक्सोम सिक्वेन्सिंग) लागू केले जातील. याशिवाय श्रवणशक्ती कमी होणे, दृष्टी कमी होणे, हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी विकार, मूत्रपिंडाचे विकार, न्यूरोलॉजिकल विकार आणि कर्करोगाची पूर्वस्थिती इ. साठीही हे तंत्र वापरले जाऊ शकते. संपूर्ण जीनोम अॅम्प्लीफिकेशन (WGA) पद्धतीमुळे रक्त, सूक्ष्म सुई आकांक्षा, बायोप्सी आणि अभिलेखीय नमुने यांसारख्या मागील आणि मौल्यवान नमुन्यांमधून जीनोमिक डीएनए तयार करणे शक्य होते. जलद, संवेदनशील आणि विश्वासार्ह RNA प्रमाणिकरणासाठी नवीन पद्धती विकसित करण्याकडे लक्ष वेधले गेले आहे.

नेब्रास्का मेडिकल सेंटर (UNMC) च्या फार्माकोलॉजी आणि प्रायोगिक न्यूरोसायन्स विद्यापीठ येथील डॉ.संती गोरंटला,उत्तर टेक्सास युनिव्हर्सिटी ऑफ बायोलॉजिकल सायन्सेस विभाग येथील डॉ पुदुर जगदीश्‍वरन, बंगलोर येथील डॉ सृजना नरमला, उपस्थित होते. डॉ.प्रसाद धुलीपाला यांच्या हस्ते वक्त्यांचे सत्कार करण्यात आले. सूत्रसंचालन प्रा. शिखा गुप्ता यांनी तर आभार पायल ठवरे यांनी मानले.